De baby heeft in het vruchtwater gepoept
Meconiumhoudend vruchtwater, wat nu?
In deze blog duiken we wat dieper in op meconiumhoudend vruchtwater, doormiddel van een bevalling van afgelopen week.
De telefoon ging aan het einde van de avond. Een zwangere belde met de twijfel of ze echt weeën had. Ze was overtijd en kreeg haar derde kindje. Laten we haar voor het gemak Anna noemen.
Wat ik altijd bijzonder vind is dat vrouwen het vaak heel goed aanvoelen wat er gaande is in hun lichaam. Het is haar lijf en haar kind die zij als geen ander kent. Ze wist het al, maar wilde even de bevestiging horen of ze gelijk had. Het besef moest nog landen dat ze straks opnieuw moeder ging worden. Dat ze het baringsproces in gaat, waarvan ze weet van de vorige keer dat het een marathon is. Anna legde uit dat ze al ruime vier uur weeën had waarvan de laatste twee uur zo rond de vier minuten kwamen. Ze deden pijn maar waren goed te behappen. Zal dit de bevalling zijn?
Ik hoorde Anna haar verhaal en zij wilde graag naar het ziekenhuis. Daar een uurtje later was ze nog goed aanspreekbaar en rustig. Ik liet Anna en haar partner even alleen op de kamer. Zo hadden zij samen de ruimte om de kamer verkennen en acclimatiseren. Zo belangrijk! Het wisselen van locatie tijdens je bevalling kan invloed hebben op je 'bevalbubbel'. Daarom is het zo goed om deze nieuwe situatie even bewust in je op te nemen. Dan is de omgeving geen afleiding meer. We luisterde naar de hartslag van de baby met de doptone en Anna begon over haar proces. Zij wilde graag weten hoeveel centimeter ontsluiting ze had en wilde graag haar vliezen gebroken hebben. Ze wilde dat ieder stapje achter de rug was en dit was daar één van.
Het is Anna haar bevalling dus als zij volledig geïnformeerd is en hiervoor kiest, gaan we dat doen. We hadden het over de procedure, over meconiumhoudend vruchtwater en een mogelijke overdracht daarna. Hier gaf Anna toestemming voor. Zij had zich hierover ingelezen (en had dit ook ervaren bij de vorige bevalling) en heeft een overdracht niet als belemmerend ervaren. Anna had rond de 5 centimeter en we braken haar vliezen, maar konden geen vruchtwater daarna zien aflopen. De baby lag zo diep met zijn hoofd in het bekken, dat het bekken werd afgesloten, als een soort ‘kurk op een fles’ het water binnenhoudt. Anna ging rondlopen en wachtte tot het bad bijna helemaal vol was.
Nog geen 10 minuten later gaf zij wat drukgevoel aan. Op dat moment was het zichtbaar dat er wel meconiumhoudend vruchtwater was. Anna stond, leunend over de rand van het bevalbad en voelde persdrang. Ze hoefte niet meer het bad in. De kraamverzorgster die aanwezig was haalde voor mij de baarkruk en zette deze achter Anna neer. Anna bleef heel goed zuchten waardoor het hoofdje van haar kindje zuchtend geboren werd. Anna ging zitten en bij de volgende wee kwamen zijn schouders en lijf ter wereld. Deze prachtige baby had een fantastische start en geen last van de meconium in het vruchtwater. Uitendelijk is Anna binnen een uur bevallen na aankomst in het ziekenhuis. Door de snelheid van de bevalling heeft er geen overdracht plaatsgevonden tussen mij als de verloskundige en het ziekenhuispersoneel.
Maar hoe zit het nou precies met meconiumhoudend vruchtwater? Met CTG's? Met overdracht van zorg? Lees hier verder!
Meconiumhoudend vruchtwater: de cijfers
Wat is meconiumhoudend vruchtwater
De baby heeft in het vruchtwater gepoept. De eerste poep van de baby heet meconium. Het vruchtwater krijgt een gele/groene/bruine kleur.
Waarom poepen baby's in het vruchtwater
Reden 1: de darmen zijn rijp om te ontlasten. Geen problemen met de baby. (waarschijnlijk: hoe langer zwanger hoe meer kans).
Reden 2: we verdenken dat de baby mogelijk stress ervaart waardoor de anus ontspant en de baby ontlast.
Hoe vaak komt het voor
Onder zorg bij de verloskundige bij de start van de bevalling is dat ongeveer 16%
Na 42 weken nog zwanger: 25-50%
Meer kans bij rokende zwangeren, zwanger na 40 weken, zwangerschapscholestase.
Wat zijn de risico's 1
Er is een verband tussen meconiumhoudend vruchtwater en MAS: meconium aspiratie syndroom. Bij MAS vormt de ontlasting een blokkade om goed te kunnen ademen. Dit vergroot de kans op ziekte en sterfte.
Wat zijn de risico's 2
2-5% van de kinderen met meconiumhoudend vruchtwater krijgt MAS. Gemiddeld 12% van de baby's met MAS overlijden. Hoe groot is dan je kans bij meconium dat je kindje sterft aan MAS? Dat is 0,24-0,6%
Sterfte van de baby stijgt dus bij meconium door MAS: 0,3% per 1000 bij helder vruchtwater en 1,5% per 1000 bij meconiumhoudend vruchtwater. Met deze cijfers kom je uit op een kans op sterfte bij meconium van 0,15%. Verschillende onderzoeken beschrijven dus andere risico-cijfers.
MAS bestaat eerder bij 'dikke' meconium.
Bij 95-98% van de kinderen met meconium treden er geen problemen op.
Wat zegt het protocol
Vanwege het risico op MAS bij meconiumhoudend vruchtwater is het advies om in het ziekenhuis te bevallen met continue bewaking van de baby d.m.v. een CTG:
- Je eigen verloskundige draagt de zorg over aan het personeel van het ziekenhuis.
- Er zijn continue geluidsgolven om een CTG te registreren.
- Soms wordt een CTG lastiger geregistreerd via de buik en wordt er een draadje op het hoofdje van de baby inwendig geplaatst.
Betrouwbaarheid CTG vs. doptone
- Advies doptone: om de 15 min luisteren voor minimaal 1 minuut. CTG luistert continu.
- Continue registratie met een CTG zorgt voor minder convulsies bij pasgeborene, maar er is geen verschil gevonden in hersenbeschadiging en kindersterfte t.o.v. registratie met de doptone.
- Bij continue registratie met een CTG is er sprake van een verhoging van het aantal keizersnedes en kunstverlossingen.
- CTG afwijkingen komen vaker voor i.c.m. meconiumhoudend vruchtwater.
- Een onderzoek bij dik meconiumhoudend vruchtwater bij 1975 vrouwen liet i.c.m. een afwijkend CTG een toename zien van ziekte/sterfte van de baby.
Wat ga je doen?
Indien meconium tijdens de bevalling wordt vastgesteld wordt het protocol met je besproken en het advies gegeven deze te volgen > bevallen in het ziekenhuis met een CTG.
Het is altijd aan jou of je daarmee akkoord gaat en instemt met een CTG bevalling in het ziekenhuis.
Je mag hier dus ook 'nee' op zeggen. Het is en blijft een advies! Het belangrijkste is dat je volledig geïnformeerd bent en een weloverwogen keuze kan maken die bij jou past.
En soms zijn er ook middenwegen te bewandelen met elkaar.
Bronnen
KNOV (2015) factsheet meconiumhoudend vruchtwater.
NVOG (2011) meconiumhoudend vruchtwater.
Federaal kenniscentrum voor Gezondheidszorg (2010) richtlijn voor goede klinische praktijk bij laagrisico bevallingen.
De kritische verloskundige (2017) meconiumhoudend vruchtwater.
De kritische verloskundige (2015) CTG tijdens de baring.
Cochrane Review (2012) Continuous cardiotocography (CTG) as a form of electronic fetal monitoring (EFM) for fetal assessment during labour.
Disclaimer
Gebruik deze informatie om het gesprek aan te gaan met je zorgverlener. Durf proactief te zijn en het gesprek aan te gaan! Maar onthoud dat deze onderzoeken ouder dan 5 jaar of meer zijn. Recenter onderzoek heb ik niet gevonden, indien je aanvullingen hebt, laat het me weten.
Evidence Based werken bestaat uit een driepoot: wetenschappelijk onderzoek, ervaring van de zorgverlener EN imput/ervaring van de cliënt.
Tot slot: keuzes maken kan moeilijk zijn. Probeer bij jezelf te blijven en neem mee wat voor jou belangrijk is.